Od gwiazdy kina i gier wideo, aż po bohatera tunerów żądnych rozlewu krwi. To znaczy oleju. Toyota Supra MK IV zbudowała przez 30 lat wokół siebie niebywały kult. Tymczasem, gdy Japończycy postanowili wskrzesić legendę we właściwy sposób, spotkało się to z... oburzeniem. Sprawdziłem, czy słusznie.
Kiedy wdwóch Suprach przemierzaliśmy powoli ulice Radomia, prezentując się niczym ruchoma narodowa flaga, nietrudno było zauważyć, na którym aucie skupia się całe zainteresowanie. Pokonywanie kolejnych przecznic wywoływało jęki zachwytu, intensywne klepanie współtowarzyszy po ramieniu oraz pospieszne wyciąganie telefonów zkieszeni. Tak, chodziło oSuprę MK IV.
Miałem niemal wrażenie, że mógłbym wnowej Suprze obrobić bank iniezauważony uciec zmiasta. No dobra, przesadzam. Często wyszydzany następca też zebrał wiele uniesionych do góry kciuków. Igdyby tylko chciał, złoiłby skórę legendzie, mimo niewielkiej różnicy wmocy. Tylko czy to by coś zmieniło?
Ta, która przewyższa
Gdyby się zastanowić, Toyota Supra IV jest najbardziej ikonicznym sportowym autem japońskiej marki. Żaden model nie zdobył tylu fanów inie wywołuje tyle emocji, gdziekolwiek się pojawi. Nieważne czy wpodrasowanej, czy wdziewiczej odsłonie. Supra IV dla wielu jest bohaterem zdzieciństwa. Świętym Graalem japońskiej motoryzacji.
Jej historia bynajmniej nie zaczyna się inie kończy jednak na czwartej generacji. Hołdowany model, którego nazwa oznacza po łacinie "ta, która jest powyżej, przewyższa" znajduje swoje początki wlatach 70. Wówczas Toyota postanowiła wrócić do sportowego coupe zrzędowym, 6-cylindrowym silnikiem, którego dzieje rozpoczęła 2000GT. Jednocześnie model miał stanowić odpowiedź na ruch Nissana, który wypuścił serię Z.
Samochód oparto na Celice II generacji. Supra nie była wówczas jeszcze samodzielnym modelem, astanowiła jej bardziej ekskluzywną wersję. Inżynierowie wydłużyli płytę inadwozie, by zmieścić rzędową "szóstkę". Itak w1978 r. powstała Toyota Celica Supra omocy od 112 do 147 KM. Dopiero w1986 r. przy okazji premiery trzeciej generacji Supry, ta wyewoluowała do samodzielnego modelu, pozbywając się technicznych powiązań zCelicą.
Nad czwartą generacją Supry prace rozpoczęto w1988 r. Przewodził im Isao Tsuzuki (niefortunne nazwisko, jak na szefa inżynierów wToyocie), który brał również udział przy tworzeniu MR-2 czy pierwszej Celiki. Japońska szkoła inżynierska wchodziła na przełomie lat 80. i90. na kolejny poziom, czego efektem był m.in. Nissan Skyline, Mazda RX-7, Mitsubishi 3000GT czy Honda NSX.
Toyota także szykowała swojego samuraja, ajednym zcelów była redukcja masy. Chociaż nadwozie tego nie sugerowało, czwarta generacja Supry ważyła o91 kg mniej niż poprzednik. Specjaliści sięgnęli po wszelkie możliwe zabiegi —od wykonania zaluminium maski, osłony miski olejowej silnika iskrzyni biegów oraz elementów zawieszenia, przez użycie magnezu wwieńcu kierownicy, aż po zbiornik paliwa ztworzywa sztucznego.
Determinacja Toyoty była tak duża, że nawet włókna wdywanie czy pokaźny tylny spojler były wydrążone. Ostatecznie podstawowa Supra zwolnossącym silnikiem ważyła ok. 1450 kg, awedług oficjalnych danych wersja zturbo była o100 kg cięższa. Wostatnim miesiącu 1992 r. ruszył montaż przedprodukcyjnych egzemplarzy wfabryce Motomachi wprefekturze Aichi, a24 maja 1993 r., czyli dokładnie 30 lat temu, Toyota Supra IV świętowała rynkową premierę itrafiła do sprzedaży.
Pod maską wylądowała rzędowa, 6-cylindrowa jednostka 2JZ, która występowała wdwóch wersjach —wolnossącej GE omocy 225 KM oraz zpodwójnym turbo GTE rozwijająca wJaponii 280 KM (wskutek dżentelmeńskiej umowy między producentami tamże), awwersjach eksportowych -324 KM. Oile najsłabsza odmiana pozwalała na sprint do setki w7s, tak najmocniejsza robiła to już w5,3 s.
Legenda oparta na silniku
Patrząc na Suprę IV, zastanawiam się, czym zasłużyła sobie na status, którym może się dziś pochwalić. Czy chodzi owygląd? Krótsze iszersze względem poprzednika nadwozie dodaje monumentalnej prezencji, ale jednocześnie sprawia, że samochód wygląda na cięższy, niż jest. Obłe kształty doskonale wpisywały się jednak wstyl wczesnych lat 90., apękate biodra suto wypełniają niemal cały pas na ulicy. Odziwo to nowa GR Supra wygląda przy poprzedniku filigranowo. Tymczasem obszerne nadwozie nie idzie wparze zprzestronnym wnętrzem.
Zasiadając za kierownicą, skrzętnie otacza nas wyprofilowana deska rozdzielcza, która wraz zopadającą linią oddzielającą podróżnych mało dyskretnie sugeruje, że ręce pasażera nie mają tu czego szukać. Nawiązanie do kokpitu myśliwca nie jest przypadkowe —styliści otwarcie inspirowali się nim podczas projektowania, co sprawia, że waucie jest nieco klaustrofobicznie, ale sama pozycja jest niska, głęboka ipewna.
Mając pewne wyobrażenia oSuprze, można się jednak nieco rozczarować jej faktycznym charakterem. Pamiętając dzielne walki podczas ulicznych wyścigów, wszyscy spodziewają się wyjadacza wśród aut sportowych. Tymczasem trudno Suprę IV nazwać motoryzacyjną pastą wasabi.
Zawieszenie zapewnia więcej komfortu, niż można się spodziewać, układ kierowniczy nie jest wybitnie precyzyjny, asamochód prowadzi się stosunkowo ociężale idaleko mu do zwinności łasicy. Mimo zastosowania dwóch turbosprężarek, jednej do obsługi niskich obrotów oraz drugiej, która wchodzi do akcji wokolicy 4tys. obrotów, efekt turbodziury itak jest wyczuwalny.
Ale gdy układ już się napompuje, wirniki tłoczą powietrze ile sił, sprawiając wrażenie, jakby ktoś dał toyocie solidnego kopa wzad. 6-cylindrowy silnik zcharakterystycznym dla siebie basowo-metalicznym brzmieniem, któremu towarzyszy donośny świst sprężarki, chętnie obwieszcza okolicy swoją obecność, choć to zasługa niefabrycznego wydechu HKS, który zagościł waucie ze zdjęć.
Całość sprawia, że toyocie bliżej jest do zwykłego, choć mocnego cruisera, niż rasowego sportowca, którym bezlitośnie udowodnicie swoją wyższość na krętej sekcji. Odbiorcy doskonale otym wiedzieli –z31,5 tys. aut przeznaczonych na japoński rynek, aż 12 tys. opuściło fabrykę zleniwą, automatyczną skrzynią. Co więcej, aż 17,5 tys. Japończyków zamówiło podstawowego "wolnossaka".
Cóż więc wSuprze IV wyjątkowego? Nie licząc bogatej filmografii, jej kult opiera się na silniku, który należy do grona najlepszych, jakie kiedykolwiek powstały. Uwielbienie wobec 2JZ-GTE polega na jego podatności na wszelkie modyfikacje. Podczas gdy inne jednostki dawno miotałyby olejem iporozrzucały swoje wnętrzności po całej okolicy, toyota znosiła wysiłki tunerów bez zająknięcia.
Unikając skomplikowanych zmian oraz "otwierania" silnika można bezpiecznie uzyskać ok. 500-600 KM. Nie brakuje też tunerów-Frankensteinów, którzy wyciskają z2JZ ponad 1000 KM. To robi wrażenie, oile ograniczymy się do jazdy autem na wprost.
Toyota Supra IV należy bez wątpienia do elity japońskiej sceny motoryzacyjnej lat 90., oferując na dzień dobry osiągi porównywalne zsuperautami. Pamiętacie słynną scenę z"Szybkich iwściekłych", wktórej Paul Walker wraz zVinem Dieslem pokazują wpodrasowanej suprze zarozumiałemu właścicielowi ferrari F355 (którego notabene grał producent filmu, Neil H. Moritz), gdzie pieprz rośnie? Już seryjnej toyocie niewiele brakowałoby do wygranej —owe ferrari było od supry zaledwie o0,6 sszybsze do setki.
Zainteresowanie Suprą nie było jednak na tyle duże, jak wpoprzedniej generacji —łącznie sprzedano 45 230 sztuk. Nie pomagały też sukcesy sportowe, osiągane głównie wjapońskiej serii JGTC. Zkolei zdwóch startów wLe Mans, Supra dojechała tylko raz do mety. Już w1996 r. model został wycofany zEuropy, adwa lata później także zjednego zgłównych rynków –USA.
Na rodzimej ziemi ostał się do 2002 r., kiedy jego produkcja została zakończona ze względu na znikome zainteresowanie. Wostatnim roku fabrykę Kanto Auto Works (gdzie produkcja została przeniesiona w1997 r.) opuściło zaledwie 337 egzemplarzy (w pierwszym roku było to blisko 16 tys.). Następca? Brak. Dopiero w2019 r. Supra wróciła do życia. Iwywołała niemałą burzę.
Najlepszy możliwy powrót
Zgodnie zobietnicą, obejmując stanowisko prezesa Toyoty w2009 r., Akio Toyoda realizował powrót sportowych emocji wmodelowe szeregi marki. W2014 r. Toyota pokazała koncept FT-1, który dał pogląd na nowość pozycjonowaną nad wypuszczonym zaledwie dwa lata wcześniej GT86. W2018 r. na Festiwalu Prędkości wGoodwood GR Supra A90 wystąpiła już wprzedprodukcyjnej formie. Iwtedy się zaczęło.
Wielu fanów Supry miało za złe Toyocie, że ta postanowiła zbudować samochód we współpracy zBMW, bazując na platformie Z4. Toyota została wyposażona wbawarski silnik B58, skrzynię ZF oraz wnętrze, które również pochodzi od BMW. Iwiecie co? To najlepsze, co mogło ją spotkać.
6-cylindrowe serce opojemności 3litrów, mocy 340 KM imomencie równym 500 Nm ma ogromny potencjał, jest niezwykle żwawe (4,3 sdo setki), elastyczne iwbrew pozorom także podatne na modyfikacje. Już teraz Toyota oferuje poza europejskim rynkiem 388-konną Suprę, awedług tunerów osiągnięcie 500 KM jest formalnością.
Złośliwi stwierdzą, że mamy do czynienia z"BMW Suprą", ale osiągnięty efekt jest fenomenalny. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że Toyota nie przekleiła po prostu swojego znaczka, awykonała tytaniczną pracę wdopracowaniu podwozia czy układu kierowniczego, co wpołączeniu zzamkniętym nadwoziem sprawia, że samochód diametralnie różni się charakterem od BMW Z4.
Wystarczy spojrzeć na toyotę. Jest wujmujący sposób wulgarna, dumnie eksponując swoje wdzięki na żywo ichowając je wtajemniczy sposób na zdjęciach. Sam nie byłem przekonany do wyglądu,ale po bezpośrednim spotkaniu, kupiła mnie całą sobą.
Toyota GR Supra zachowała turystyczny pierwiastek poprzednika, ale co ważniejsze, w znaczącym stopniu rozwinięty został sportowy potencjał. Japońscy inżynierowie postarali się, by GR Supra spełniała wszelkie emocjonalne oczekiwania odbiorcy. Duch legendy jest tu nie tyle wyczuwalny, ile został po prostu wyostrzony.
Układ kierowniczy jest czuły iprecyzyjny, zawieszenie wybornie układa samochód wzakrętach ipozwala dziarsko po nich hycać, azwartość konstrukcji ani przez chwilę nie zdradza 1,5-tonowej masy. Krótki rozstaw osi sprawia, że tył zamiata biodrami równie chętnie, co para tańcząca salsę, ale tylko, jeśli zechcemy wyjść na "parkiet". Wprzeciwnym razie toyota zapewni imponujące pokłady przyczepności, które docenimy od pierwszego zakrętu.
Te ostatnie są ulubionym miejscem supry A90. Swoistym lunaparkiem. Jedynym poważniejszym zarzutem jest stosunkowo cichy wydech. Tu pole do popisu mają firmy oferujące niefabryczne części. Zdrugiej strony, moglibyście się gorzko rozczarować, gdybyście usłyszeli, jak brzmi seryjna supra IV.
Czasem mam wrażenie, że nowa Supra woczach "prawdziwych fanów", poza bazowaniem na BMW ma jeszcze jeden problem –brak 2JZ pod maską. Fakt zachowania rzędowego, genialnego silnika 6-cylindrowego pochodzącego od ekspertów wtej dziedzinie, zdaje się nie mieć znaczenia.
Podam wam przykład zżycia. Któregoś dnia pokazywałem samochód koledze pod Warszawą. Obserwowała nas grupa młodych ludzi, która po moim odjechaniu zmiejsca, poprosiła kolegę opodwózkę. Jeden zgrupy zagaił mojego znajomego wtrakcie jazdy onową Suprę, przy której przed chwilą go widział.
W końcu padło pytanie: "ale to już chyba nie to, co ta stara Supra, nie?" Oczywiście na kontrę mojego znajomego, czy jeździł jednym lub drugim autem, odpowiedział przecząco. Mimo prób przekonania oświetności nowej Supry nieznajomy skwitował rozmowę, że nie jest przekonany isam nie wie czemu.
Skoro takie zarzuty się pojawiają, to muszę przypomnieć, że 2JZ nie jest samodzielną konstrukcją Toyoty. Silnik powstał przy współpracy zYamahą, podobnie, jak serce innej japońskiej legendy –AE86. Zkolei 6-biegowy manual obecny na pokładzie Supry IV, to dzieło niemieckiej firmy Getrag. Wsparcie nadeszło wmniejszym stopniu, ale obecne było.
Jeszcze zatęsknicie
Gdyby nie pomoc Bawarczyków, Supra A90 nigdy by nie powstała. Na rozwój własnej konstrukcji, od platformy zaczynając, ana silniku kończąc, zwyczajnie nie było funduszy. Anie chcielibyście, by nazwa modelu skończyła na klapie usportowionego na siłę hybrydowego crossovera.
Nie zamierzam podważać wkładu Toyoty Supry IV whistorię motoryzacji. Na żywo robi piorunujące wrażenie isam śliniłem się do niej podczas sesji zdjęciowej. Geniusz inżynierski 2JZ-GTE słusznie stawia jednostkę wśród najlepszych baz do modyfikacji. Faktem jednak jest, że kult auta roztacza się wokół silnika, awkonsekwencji —daleko idących modyfikacji.
W bazowym wydaniu Suprze IV daleko do wyobrażenia, które gloryfikowane jest przez fanów. Rozumiem sentyment związany zserią "Szybcy iwściekli" czy grą "Need for Speed". Tym niemniej mogę się założyć, że większość opinii na temat wspaniałości auta bierze się wyłącznie zwymyślonego lub wirtualnego świata na ekranie, tudzież youtubowych filmików obfitujących wświszczące iziejące ogniem 2JZ.
Obecna Supra nieco na tym cierpi, choć jest niezwykle dobrym samochodem, przejawiając znacznie więcej sportowych cech, niż ubóstwiany poprzednik. Cieszmy się obecnością nowej Supry, szczególnie wczasach postępującej elektryfikacji. Zapewniam was, któregoś dnia zatęsknimy iza nią.
